جمهوری کنیا (Republic of Kenya) کشوری است واقع در شرق قاره آفریقا، جنوب اتیوپی، غرب سومالی، شرق اوگاندا، جنوب شرق سودان، شمال تانزانیا و در کنار اقیانوس هند (در شرق). پایتخت کنیا، شهر نایروبی (Nairobi) با حدود 2 میلیون و 500 هزار نفر می باشد. مساحت کنیا 582.650 کیلومتر مربع و جمعیت آن اندکی کمتر از 40 میلیون نفر است. از مهمترین شهرهای کنیا می توان به بندر مومباسا 670 هزار نفر، کیسومو 325 هزار نفر، ناکورو 220 هزار نفر و میرو 130 هزار نفر اشاره کرد. کنیا دارای آب و هوایی گرمسیری در امتداد ساحل و خشک و نیمه بیابانی عمدتاً در شمال می باشد، به علت واقع شدن دریاچه ویکتوریا * در غرب کنیا، که کلان شهر و بندر کیسومو نیز در همین منطقه و کنار دریاچه ویکتوریا قرار گرفته، منطقه غرب کنیا از خاک حاصلخیز و شرایط مساعد برای کشاورزی برخوردار می باشد. به طور کلی پوشش گیاهی غالب در شمال و مرکز کنیا را ساوان تشکیل داده است. بلندترین قله کنیا، مونت کنیا (MountKenya) * نام دارد که با 5199 متر ارتفاع در جنوب کنیا قرار دارد.
دیرینه شناسان بر این عقیده اند که آثاری از تمدن متعلق به حدود دو میلیون سال را در منطقه کنونی کنیا یافته اند. در 700 پس از میلاد دریانوردان عرب با پیاده شدن در سواحل شرقی کنیا، در امتداد ساحل سکونت گزیدند. در قرن شانزده میلادی پرتغالی ها بر کنیا مسلط گشتند و کنترل آن را به دست گرفتند. از اواسط قرن شانزده میلادی مهاجرت قبایل شرق آفریقایی به کنیا و استقرار آنها در این منطقه آغاز شد. از مهمترین این قبایل می توان به قبیله کیکویو (Kikuyu) اشاره کرد. در سال 1890 کنیا به صورت تحت الحمایه بریتانیا درآمد و در سال 1920 ضمیمه مستعمرات پادشاهی بریتانیا شد. در زمان مستعمرگی کنیا توسط بریتانیا، بریتانیا این کشور را " شرق آفریقای بریتانیا " می نامیدند. از اوایل دهه 40 میلادی جنبش های ملی گرایانه برای کسب استقلال از بریتانیا شروع به فعالیت جدی نمود، در سال 1952 جنبش مائو مائو شکل گرفت، این جنبش های ضد استعماری با پیوند به یکدیگر گروه شبه نظامیان کیکویو را تشکیل دادند که به طور مسلحانه وارد پیکار با استعمار بریتانیا شدند. این جنگ ها تا سال 1956 ادامه یافت.
استقلال کنیا
کنیا پس از منازعات و درگیری های طولانی به استقلال می رسد: سرانجام کنیا در 12 دسامبر 1963 به استقلال کامل از بریتانیا دست یافت. جومو کنیاتا (Jomo Kenyatta) رهبر ناسیونالیست کنیا که طی سالهای استعمار بریتانیا به زندان نیز افتاد به عنوان اولین رئیس جمهور کنیا بعد از استقلال انتخاب شد. از سال 1964 تا سال 1992 نظام سیاسی کنیا به صورت تک حزبی و در اختیار اتحادیه ملی آفریقایی کنیا (KANU) بود، در ابتدا کنیاتا و سپس دانیل آراپ موی (Daniel Arap Moi). با تظاهرات و اعتراضات گسترده مردم کنیا سرانجام موی به برگزاری انتخابات چندحزبی در سال 1992 تن در داد.
اقتصاد کنیا
بحران های حاد اقتصادی و فساد افسارگسیخته دولتی، اقتصاد کنیا را به زانو در می آورد:
اقتصاد کنیا در دوران زمامداری آراپ موی نه تنها هیچ گونه رشد و شکوفایی نداشت بلکه گرفتار نابه سامانی های عدیده ای نیز شد. در دهه 90 میلادی صرفنظر از کمک های بسیار زیاد خارجی، زیرساخت های اقتصادی کنیا با سوء استفاده ها و اختلاس های دولتی و فساد مدیریت اقتصادی کشور تا مرز متلاشی شدن پیش رفت. در اوایل سال 1995 پرزیدنت موی به شدت علیه مخالفان جبهه گرفت و دستور داد هرکس را که به وی توهین کند بلافاصله بازداشت و زندانی کنند.
دهه شوم 90 میلادی برای مردم کنیا با بلایای طبیعی تکمیل می شود: بین سالهای 1997 و 1998 میلادی سیل و طوفان های متوالی باعث نابودی بیشتر جاده ها، پل ها و زمین های کشاورزی کنیا شد، در همین اثنا اپیدمی شدن مالاریا و وبا نیز به مشکلی لاینحل برای سیستم بهداشت و سلامت کنیا بدل گشته بود. درگیری های قومی میان دو گروه نژادی عمده کیویو (Kikuyu) و کالنجین (Kalenjin) در دره ریفت نیز بدبیاری دهه ی مصیبت بار 90 را برای کنیایی ها تکمیل کرد.
در 7 آگوست 1998 تروریست ها سفارت آمریکا را در نایروبی مورد حمله قرار دادند، در جریان این بمبگذاری 243 نفر کشته و بیش از هزار تن زخمی شدند. همزمان در حادثه ی مشابهی در برابر سفارت آمریکا در دارالسلام (پایتخت تانزانیا) بیش از ده تن جان خود را از دست دادند.
در سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴، کنیا شاهد وخیم ترین شرایط اقتصادی بود. رشد تولید ناخالص ملی متوقف شد و تولید محصولات کشاورزی به 9 % در سال کاهش یافت. در آگوست ۱۹۹۴، نرخ تورم به 100 % رسید. در نتیجه این مشکلات، شرکت‌های وام دهنده، شروع به کمک به کنیا کردند. در سال ۱۹۹۳، دولت کنیا برنامه‌های عمده اصلاح ساختار اقتصادی را آغاز کرد. وزیر جدید دارایی و سرپرست بانک مرکزی به کمک بانک جهانی و صندوق بین المللی پول (IMF) مسئولیت اصلاح را به عهده گرفتند. در این راستا، دولت برنامه‌های کنترل قیمت، مجوز واردات و کنترل نرخ ارز را متوقف کرد و شرکت های عمومی را به بخش عمومی واگذار کرد. در بین سالهای ۱۹۹۴ تا 1996 نرخ رشد تولید ناخالص ملی بطور متوسط حدود 4 % در سال بود. در سال ۱۹۹۷، به علت تغییر ناگهانی شرایط آب و هوایی و کاهش فعالیت اقتصادی به خاطر انتخابات دسامبر ۱۹۹۷، رشد اقتصادی کاهش یافت. در سال ۲۰۰۰ نرخ رشد GDP منفی بود، ولی در سال ۲۰۰۱ با برگشت میزان بارش به حدود قبلی، دوباره افزایش یافت. رشد اقتصادی در سال ۲۰۰۳، 4 % و در سال ۲۰۰۵، 8 % بوده‌است. دولت کنیا در سال ۱۹۹۹ با ساخت سازمان ضد فساد کنیا، قدم مهمی در راستای اصلاحات برداشت. در جولای ۲۰۰۰، IMF قرار داد اعطای تسهیلات رشد و کاهش فقر (PRGF) را به ارزش ۱۵۰ میلیون دلار تأیید کرد و بانک جهانی نیز ۱۵۷ میلیون دلار اعتبار برای اصلاح ساختار اقتصاد به کنیا داد. در دسامبر ۲۰۰۰، سازمان ضد فساد، مغایر با قانون اساسی تشخیص داده شد و تلاش برای اصلاح در سال ۲۰۰۱ بی نتیجه ماند. IMF و بانک جهانی برنامه‌های خود را متوقف کردند و تلاش مجدد برای شروع دوباره در اواسط ۲۰۰۲، بی نتیجه بود.
سیاست کنیا
پرزیدنت موی، یکی از منتقدان برجسته و مخالفان سیاسی اش، ریچارد لیکی (Richard Leakey) را در سال 1999 به عنوان ریاست خدمات اجتماعی کشور برگزید. لیکی نسل سوم سفیدپوستان مقیم کنیا و پسر دیرینه شناسان انگلیسی الاصل، لوئیز و مری لیکی بود. او تأثیر عمده ای در بهبود وضعیت حیات وحش کنیا داشت. کیلی پس از بیست ماه وعده ی تطهیر و تصفیه سیستم فاسد بوروکراسی اداری کنیا را داد. به علت مخالفت ها و کارشکنی های مداوم پرزیدنت موی این اصلاحات لیکی عملاً محقق نشد و بدین ترتیب کنیا توسط سازمان شفافیت بین الملل به عنوان یکی از ده کشور فاسد دنیا شناخته شد.
امید ها برای اصلاحات در کنیا با به قدرت رسیدن کیباکی زنده می شود: رهبر مخالفان، اموای کیباکی (Mwai Kibaki) در انتخابات دسامبر 2002 پیروز شد و از 30 دسامبر کار خود را به عنوان رئیس جمهور جدید کنیا آغاز کرد. کیباکی وعده مبارزه با فساد گسترده در کشور را داد و البته در ماههای اوله به قدرت رسیدنش اصلاحاتی را نیز از جمله برکناری قضات و افسران پلیس فاسد، تأسیس مدارس ابتدایی رایگان و بازگشایی مجدد خزانه کشور صورت داد، هرچند این اقدامات به هیچ وجه کافی نبود. وقوق خشکسالی نیز باعث شد که در سال 2006 دو و نیم میلیون نفر با خطر قحطی زدگی مواجه شوند.
از انتخابات ریاست جمهوری دسامبر 2007 و پیروزی بحث برانگیز کیباکی تا تقسیم قدرت: انتخابات ریاست جمهوری کنیا در دسامبر 2007 برگزار شد. انتخابات صحنه رقابت مابین دو نامزد اصلی یعنی اموای کیباکی از حزب وحدت ملی کنیا (PNU) و رایلا اودینگا (Raila Odinga) رهبر حزب جنبش دموکراتیک نارنجی (ODM) بود. نتیجه انتخابات حاکی از پیروزی بسیار نزدیک و شکننده 46 % به 44 % به سود کیباکی بود. کیباکی از قوم کیکویو بوده و اودینگا نیز از قوم لوئو، بدین ترتیب اعتراض به نتایج انتخابات تبدیل به یک درگیری قومی در کشور شد و بیش از 800 تن در درگیری های پس از انتخابات در کنیا کشته شدند. چندین بعد ناظران بین المللی نیز بر تقلبات گسترده در انتخابات صحه گذاشتند. پس از خودداری اودینگا از دعوت کیباکی برای کمک به حل بحران سیاسی در کشور درگیری ها در فوریه 2008 نیز در کنیا ادامه یافت. در درگیری های خونین فوریه 2008 نیز بیش از هزاز تن کشته شدند. در اواخر فوریه 2008، کوفی عنان، دبیرکل وقت سازمان ملل متحد نیز وارد عمل شد و از طرفین خواست با تقسیم قدرت به تفاهم رسیده و بحران سیاسی در کنیا را پایان دهند. پارلمان کنیا نیز با تشکیل جلسه ای با ایجاد پست نخست وزیری موافقت کرد و اودینگا در 17 آوریل 2008 رسماً نخست وزیر کنیا شد.
دین در کنیا
نژاد 22 % کنیایی ها، کیکویو، 14 % لویا، 13 % لوئو، 12 % کالنجین، 11 % کامبا، 6 % کیسی، 6 % مرو، 15 % سایر نژاد هایی آفریقایی و 1 % نیز غیر آفریقایی (شامل: آسیایی، اروپایی و عرب) می باشد . همچنین دین 45 % کنیایی ها، پروتستان، 33 % کاتولیک، 10 % مسلمان و 10 % نیز پیرو آیین های بومی و قبیله ای است. زبانهای انگلیسی و سواحلی هردو زبانهای رسمی کنیا هستند، هرچند بیش از شصت زبان و لهجه محلی نیز در کنیا رایج و متداول است. واحد پول کنیا، شیلینگ با واحد جزء سنت نام دارد. از مهمترین صادرات کنیا می توان به چای، محصولات کشاورزی، قهوه، تولیدات نفتی، ماهی و سیمان اشاره کرد.
جغرافیای کنیا
کنیا مشتمل بر 7 استان و یک ناحیه * می باشد:
1 - مناطق مرکزی (Central)
2 - مناطق ساحلی (Coast)
3 - مناطق شرقی (Eastern)
4 - منطقه پایتخت " نایروبی " (Nairobi Area) *
5 - مناطق شمال شرقی (North Eastern)
6 - نیانزا (Nyanza)
7 - ریفت ولی (Rift Valley)
8 - مناطق غربی (Western)
منبع: بزرگترین وبلاگ جهان شناسی/ http://our-world.blogfa.com
